A 54-year-old man
🧔🏼♂️Doctor, my feet have been swollen for a month.
👩🏻⚕️Let me see.

Significant history of mild shortness of breath and foamy urine within the past two weeks
No history of liver cirrhosis or heart failure.
خب دو تا اندام تحتانی این آقا ورم کرده و با فشاری که به مدت 3 ثانیه ایجاد میکنیم روی ساق هر دو پاش فرورفتگی ایجاد میشه که بعد ۱۵ ثانیه فرورفتگی ها برطرف میشه
در واقع اِدِم این آقا از نوع pitting هست
🙋🏻♂️فرق اِدِم pitting که فشار میدیم میره داخل با non-pitting چیه؟ توی تشخیص افتراقی ها
👩🏻⚕️توی pitting مایع بین سلولی زیاد میشه مثل همین کیس که علت های شایع ش :
Pitting edema:
نارسایی قلبی (CHF)
(این کیس شرح حال سابقه بیماری قلبی نمیداد و تنگی نفس فعالیتی مزمن و ارتوپنه به نفع نارسایی قلبی نداشت در معاینه هم JVP برجسته نداشت )
سیروز کبدی
(این کیس شرح حال سیروز کبدی هپاتیت یا مصرف الکل زیاد نمیداد زردی و هپاتومگالی هم نداشت)
سندرم نفروتیک
(این کیس شرح حال کف زیاد در ادرار طی دو هفته اخیر میده که به نفع پروتئینوری شدید هست)
اختلالات وریدی (مثل واریس یا ترومبوز ورید عمقی)
(این کیس ادم اندامش دو طرفه هست و در لمس دردناک نیست که اینا به ضرر DVT هست عروق واریسی هم مشاهده نمیشه)
کمبود پروتئین شدید (مثلاً در سوء تغذیه)
(در این کیس علائم سوءجذب نبود و شکایت گوارشی هم نداشت)
مصرف بعضی دارو ها (شایع ترینشون CCB ها مثل آملودیپین مثلا در ترکیب والزومیکس)
(این کیس مصرفشو نداشت)
Non-pitting edema:
کم کاری تیروئید (Myxedema)
لنف ادم (lymphedema) اولیه یا ثانویه (مزمن)
ادم پوستی مزمن ناشی از التهاب یا فیبروز
و…
👩🏻⚕️خب پس برای این آقا با توجه به pitting edema که به طور مزمن و در هر دو اندام تحتانی ایجاد شده بررسی های زیر رو انجام دادیم :
نوار و اکو قلب که نارسایی قلبی نداشت
آنزیم های کبدی و سونو کبدی که سیروز کبدی نداشت
سونوگرافی کالرداپلر هر دو اندام تحتانی که لخته دو طرفه تشکیل نشده بود (عدم DVT)
داخل رگ دو تا فشار داریم :
1) فشار هیدرواستاتیک که زیاد بشه پلاسما از رگ خارج و وارد فضای میان بافتی و باعث ادم میشه شرایطی که باعث افزایش فشار هیدرواستاتیک و ادم هر دو اندام تحتانی میشن :
_نارسایی قلبی
_سیروز کبدی با portal hypertension
_انسداد وریدی ناشی از توده مثلا داخل لگن
_ترومبوز ورید عمقی دو طرفه
_انسداد جریان لیمفاوی دوطرفه مثلا بدنبال رادیوتراپی قبلی یا filariasis
2)فشار آنکوتیک داخل رگ که با زیاد شدنش برگشت پلاسما از فضای بین سلولی به داخل رگ بیشتر و متعاقبا اِدِم بیشتر میشه
چیزی که داخل رگ خیلی باعث زیاد شدن فشار انکوتیک میشه پروتئین (مهم ترینش آلبومین) هست و پروتئین، پلاسما رو به سمت خودش جذب میکنه و وقتی یکی پروتئین خونش کم باشه (فشار انکوتیک داخل رگ کم میشه) میل پلاسما برای وارد شدن به داخل رگ از فضای میان بافتی کم و باعث تورم بدن میشه
در واقع :
فشار هیدرواستاتیک = میل خروج پلاسما از رگ
فشار انکوتیک = میل ورود پلاسما به داخل رگ
مواردی که با کاهش فشار انکوتیک باعث ورم میشه :
_بیماری مزمن کبدی (با کاهش ساخت پروتئین توسط کبد)
_سندرم نفروتیک (افزایش دفع پروتئین توسط کلیه)
_سوء جذب با کاهش جذب پروتئین
در معاینه این بیمار :
PR : 78
Spo2 : 98
BP : 150/85
ادم تا اندام فوقانی ش هم داره ولی خفیف تره
سمع ریه رال نداشت(بضرر پلورال افیوژن)
با توجه به شرح حال(ادم+کف زیاد در ادرار) و معاینه با شک به سندرم نفروتیک (علاوه بر بررسی سایر علل ادم ذکر شده در بالا)
ادرار ۲۴ ساعته ش جمع آوری و آنالیز شد و پروتئین دفعیش تو این حجم 12 گرم شده بود!! (بیشتر از 3.5 گرم = سندرم نفروتیک یا همون دفع پروتئین زیاد از کلیه ها)
Harrison :
Nephrotic syndrome classically presents with heavy proteinuria, minimal hematuria, hypoalbuminemia, hypercholesterolemia, edema, and hypertension.
‼️اهمیت تشخیص زودهنگام این سندرم : نارسایی کلیه در صورت عدم تشخیص و درمان مناسب
If left undiagnosed or untreated, some of these syndromes will progressively damage enough glomeruli to cause a fall in GFR, producing kidney failure.
حالا که فهمیدیم این بیمار که ورم کرده دچار سندرم نفروتیک شده باید ببینیم گلومرولونفریت ش اولیه س یا ثانویه
علل شایع گلومرولونفریت ثانویه :

این علل بالا در این کیس ما رد شدن :
آزمایش اتوایمیون منفی (لوپوس رد شد)
Autoimmune screen (ANA, anti – dsDNA antibody,anti – Sm antibody, complement (C3/C4), immunoglobulins, rheumatoid factor
بررسی های بدخیمی نرمال بودن :
Investigations for occult malignancy as symptoms dictate, e.g. faecal occult blood (FOB)/endoscopy, PSA if enlarged prostate on examination
بررسی های عفونی نرمال بودن :
Hepatitis B/C , HIV serology
شرح حال مصرف داروهای ذکر شده در جدول بالا هم نمیدن
بنابراین این بیمار گلومرولونفریت اولیه داره
گلومرولونفریت های اولیه ای که باعث سندرم نفروتیک میشن شامل minimal change GN, membranous GN و FSGS هست که نمونه برداری از کلیه این بیمار انجام شد و نهایتا طبق جواب پاتولوژی تشخیص گلومرولونفریت ممبرانوس داده شد
ارجاع به نفرولوژیست
دیورتیک ها (فروزماید 60mg)
محدودیت دریافت مایع (یک لیتر در روز)
داروهای ACEI یا ARB برای کاهش پروتئینوری
هایپرکلسترولمی این افراد هم باید حتما درمان بشه :
all patients with hypercholesterolemia secondary to nephrotic syndrome should be treated with lipid-lowering agents because they are at increased risk for cardiovascular disease.
در سندرم نفروتیک بخاطر وضعیت هایپرکوآگولوپاتی که ایجاد میشه خطر بروز لخته میره بالا و این مورد در سندرم نفروتیک ناشی از گلومرولونفریت ممبرانوس بیشتر رخ میده
ولی اینکه در این بیماران برای پیشگیری از بروز لخته آنتی کوآگولان باید داد یا نه اختلاف نظر هست
به این منظور وارفارین برای بیمار شروع میشه و
هدف رسوندن INR به 3-2 هست
Harrison :
Although thrombotic complications are a feature of all nephrotic syndromes, MGN has the highest reported incidences of renal vein thrombosis, pulmonary embolism, and deep-vein thrombosis. Prophylactic anticoagulation is controversial but has been recommended in select patients with hypoalbuminemia.
داروهای SGLT2 inhibitors توصیه میشه مثل empagliflozin
و در آخر ایمونوساپرسور ها مثل کورتون و سیکلوفسفامید و…
پروگنوز این بیماری : نصفشون نهایتا دچار نارسایی کلیه میشن و نصف دیگه بهتر میشن (پروتئینوری هرچی شدید تر باشه پروگنوز بدتره)
❓ تست ۱
مرد ۵۴ سالهای با ورم دوطرفه اندام تحتانی و ادرار کفآلود مراجعه کرده است. آزمایش ادرار ۲۴ ساعته او دفع پروتئین ۱۲ گرم را نشان داد. محتملترین تشخیص کدام است؟
الف) نارسایی قلبی
ب) سندرم نفروتیک
ج) سیروز کبدی
د) کمکاری تیروئید
✅ پاسخ صحیح: ب) سندرم نفروتیک
توضیح: پروتئینوری بیش از ۳.۵ گرم در ۲۴ ساعت همراه با ادم مشخصه سندرم نفروتیک است. نارسایی قلبی و سیروز معمولاً این حد پروتئینوری ایجاد نمیکنند، و هیپوتیروئیدی بیشتر باعث non-pitting edema میشود.
❓ تست ۲
کدامیک از موارد زیر علت شایع non-pitting edema محسوب میشود؟
الف) سندرم نفروتیک
ب) نارسایی قلبی
ج) کمکاری تیروئید (Myxedema)
د) سیروز کبدی
✅ پاسخ صحیح: ج) کمکاری تیروئید (Myxedema)
توضیح: در پیتینگ ادم مایع آزاد در فضای بینبافتی تجمع مییابد (مثل نارسایی قلبی، سیروز، سندرم نفروتیک). اما در هیپوتیروئیدی و لنفادم، به دلیل رسوب موکوپلیساکاریدها یا انسداد لنف، non-pitting edema رخ میدهد.
❓️تست 3
کدامیک از گلومرولونفریتهای اولیه بیشترین احتمال ایجاد ترومبوز ورید کلیوی در زمینه سندرم نفروتیک را دارد؟
الف) FSGS
ب) Minimal change disease
ج) Membranous nephropathy
د) IgA nephropathy
✅ پاسخ صحیح: ج) Membranous nephropathy
توضیح: هر نوع سندرم نفروتیک میتواند با هیپرکوآگولوبیلیتی و خطر لخته همراه باشد، اما در گلومرولونفریت ممبرانوس این خطر بهویژه بالاتر است.
❓ تست 4
کدامیک از داروهای زیر در مدیریت بیمار مبتلا به سندرم نفروتیک برای کاهش پروتئینوری توصیه میشود؟
الف) فوروزماید
ب) آملودیپین
ج) لیزینوپریل (ACEI) یا لوزارتان (ARB)
د) آتورواستاتین
✅ پاسخ صحیح: ج) لیزینوپریل یا لوزارتان
توضیح: مهارکنندههای RAS (ACEI/ARB) باعث کاهش فشار داخل گلومرولی و در نتیجه کاهش دفع پروتئین میشوند. فوروزماید برای کنترل ادم است، استاتین برای هیپرلیپیدمی، و آملودیپین میتواند خود باعث ادم شود.
❓ ️تست 5
Of the following choices, which is the correct match between type of urine cast and pathologic condition?
* A.
Fatty casts—glomerulonephritis
* B.
Granular casts—renal parenchymal infection
* C.
Hyaline casts—dehydration, exercise
* D.
Red cell casts—nephrotic syndrome
* E.
White cell casts—acute tubular necrosis (ATN)
Answer: C. Hyaline casts are associated with dehydration, exercise, and glomerular proteinuria. The following are the other correct associations:
* •
Fatty casts—nephrotic syndrome
* •
Red cell casts—glomerulonephritis
* •
White cell casts—renal parenchymal infection
* •
Granular casts—ATN
❓ ️تست 6
کدام مورد در افتراق AKI از CKD میتواند به نفع CKD باشد؟
الف) بزرگی کلیهها در سونوگرافی
ب) وجود آنمی و هیپوکلسمی
ج) یافتههای پرکاری تیروئید
د) سابقه کوتاهمدت الیگوری
✅ پاسخ: ب
📖 توضیح: آنمی، هیپوکلسمی و هیپرفسفاتمی در CKD شایع است اما میتواند سریعاً در AKI هم رخ دهد، لذا قطعی نیست. نشانه مطمئنتر، کوچک بودن کلیهها در تصویر برداری است.
❓ ️تست 7
الیگوری در تعریف به چه مقدار ادرار اطلاق میشود؟
الف) < 100 mL/24h
ب) 100–400 mL/24h
ج) 400–1000 mL/24h
د) < 500 mL/12h
✅ پاسخ: ب
📖 توضیح: الیگوری یعنی دفع ادرار 100 تا 400 میلیلیتر در ۲۴ ساعت. کمتر از 100 میلیلیتر/۲۴ساعت = آنوری.
❓ ️تست 8
نسبت BUN/Cr بالاتر از 20 بهطور تیپیک به نفع کدام است؟
الف) ATN
ب) نفریت بینابینی
ج) پررنال آزوتِمی
د) گلومرولونفریت
✅ پاسخ: ج
📖 توضیح: در پررنال آزوتِمی به علت بازجذب اوره در توبول، نسبت BUN/Cr افزایش مییابد.
❓ ️تست 9
حداقل مقدار پروتئینوری برای تعریف سندرم نفروتیک در بزرگسالان چقدر است؟
الف) > 150 mg/24h
ب) > 500 mg/24h
ج) > 3.5 g/24h
د) > 1 g/24h
✅ پاسخ: ج
📖 توضیح: پروتئینوری بالای ۳.۵ گرم در ۲۴ ساعت (یا بیشتر از ۴۰ mg/kg/24h در کودکان) معیار اصلی تعریف سندرم نفروتیک است
❓ ️تست 10 :
کدام اختلال متابولیک در سندرم نفروتیک شایعتر است؟
الف) هیپوکلسترولمی
ب) هیپرلیپیدمی
ج) آلکالوز متابولیک
د) هیپرکالمی
✅ پاسخ: ب
📖 توضیح: کاهش آلبومین سرم باعث افزایش سنتز لیپوپروتئینها در کبد میشود → هیپرلیپیدمی
❓ ️تست 11
شایعترین علت سندرم نفروتیک در کودکان چیست؟
الف) FSGS (اسکلروز سگمنتال فوکال)
ب) Minimal Change Disease (MCD)
ج) گلومرولونفریت پس از عفونت
د) نفریت لوپوسی
✅ پاسخ: ب
📖 توضیح: MCD شایعترین علت سندرم نفروتیک در کودکان است و پاسخ خوبی به کورتیکواستروئید دارد.